Diversity Day Lunchlezing geeft inzicht in neurodiversiteit

Waarom een lunchlezing over het onderwerp neurodiversiteit?

NWO streeft naar een inclusieve, diverse, open, duurzame en veilige werkomgeving. In de wetenschap, maar ook voor zichzelf, op de werkvloer bij NWO en bij de instituten. In een dergelijke werkomgeving kun je van elkaar leren. En met een diverse groep werknemers, met verschillende perspectieven en verschillende vaardigheden, kom je tot een beter uitgedacht en dus sterker resultaat. Studies hebben keer op keer aangetoond dat bedrijven met een meer divers personeelsbestand en mensen met verschillende vaardigheden beter presteren. Voorwaarde daarbij is wel dat er in de organisatie een inclusieve cultuur heerst. Daarvoor is kennis van en begrip voor elkaar essentieel.

Naast verschillen in gender, etniciteit, leeftijd en klasse is ook aandacht voor neurodiversiteit van belang. Deze lunchlezing bood daarom een inleiding tot de terminologie met betrekking tot neurodiversiteit, waarom het essentieel is voor organisaties om hiermee rekening te houden en welke stappen kunnen worden genomen om neuro-inclusief te worden.

De betekenis van neurodiversiteit

Neurodiversiteit gaat over onze hersenen en wijst erop dat deze verschillen van persoon tot persoon. Dat maakt deel uit van de menselijke variatie. We denken, bewegen, handelen, verwerken informatie en communiceren allemaal anders. Twintig procent van ons denkt anders dan gemiddeld. Dat noemen we neurodivergent. Het is een parapluterm die allerlei vormen van anders gestructureerde hersenen omvat. Je kunt hierbij denken aan vormen van autisme, ADHD en dyslexie, maar er valt veel meer onder. Onze hersenen zijn daarbij niet statisch en voortdurend in ontwikkeling. Zo kun je bijvoorbeeld ook dyslexie op latere leeftijd ontwikkelen.

Vaak worden mensen die neurodivergent zijn nog steeds puur gezien als mensen met een stoornis of een tekort. Zoals professor Sara Rankin uit eigen ervaring weet, leidt dit vaak tot onzekerheid, een laag zelfbeeld en zelfs depressie. Professor Amanda Kirby pleit ervoor goed na te denken over de labels als 'autisme' en 'ADHD' en de term 'normaal'. Door te zeggen dat de werking van de hersenen van de meeste mensen normaal is, zeg je automatisch dat andere hersenen niet normaal zijn. Dat zorgt voor stigma. Het is beter te spreken over personen met een neurotypisch of neurodivergent brein.

Kirby spreekt over de neurodiversiteitsbenadering: we zien anders gestructureerde breinen niet als stoornis, maar kijken juist naar de mogelijkheden van iemand met een brein dat anders werkt dan het neurotypische brein. De neurodiversiteitsbenadering nodigt ons uit om naar het totaalbeeld van iemands mogelijkheden te kijken.

Hoe kunnen we neuro-inclusief zijn op de werkvloer?

Allereerst is het belangrijk om de persoon te erkennen in plaats van het label. Dus wie is je medewerker, wat zijn diens capaciteiten en behoeften? Erken de verschillen. Zo hebben mensen met dezelfde diagnose vaak verschillende symptomen. Ook zie je vaak overlap; drie van de tien mensen met dyslexie heeft ook ADHD (afbeelding 1).

Daarnaast is het van belang je te realiseren dat er niet één manier van werken is die bij iedereen past. Iedereen heeft andere ondersteuning nodig. Het advies: maak dit bespreekbaar als leidinggevende. Vraag naar voorkeuren en behoeften. En bespreek regelmatig hoe het gaat.
Tot slot is goede ondersteuning in de organisatie nodig. Zorg dat je kenbaar maakt en weet waar en bij wie je daarvoor terecht kunt. En kijk vanuit de neurodiversiteitsbenadering naar wat iemand juist wel kan. Zo heeft bijvoorbeeld ADHD nadelen, maar ook grote voordelen (zie afbeelding 2). Het gaat uiteindelijk om de persoon en wat die kan.

Uiteindelijk hebben managers de taak om de voorwaarden te scheppen die neurodivergente personen helpen optimaal te kunnen functioneren. Zoals prof. dr. Arfan Ikram, lid van de raad van bestuur van NWO, het verwoordde: "Succes in diversiteit en inclusie zal alleen worden bereikt als degenen die een leidende rol hebben zich actief, zichtbaar en eerlijk inzetten."
We kunnen met ons allen zorgen voor een meer neuro-inclusieve organisatie, al is het maar door te beseffen dat geen twee mensen dezelfde hersenen hebben, iedereen anders is en dus niemand 'normaal'.

Oproep

Om meer bewustzijn te creëren over neurodiversiteit op de werkvloer en over hoe neuro-inclusief te worden, zijn Judith Kreukels Kreukels (projectleider D&I voor NWO-I) en Anneke Bloemen (projectleider D&I voor NWO) op zoek naar input van collega's die zichzelf identificeren als neurodivergent of die kennis hebben over neurodiversiteit.
Geïnteresseerd in deelname aan deze groep? Stuur dan een e-mail naar Judith Kreukels
Binnenkort wordt een eerste bijeenkomst georganiseerd.

Tekst: Judith Kreukels en Anneke Bloemen