Sfeer proeven bij CWI tijdens de coronacrisis

Tussen de paar auto’s op de parkeerplaats van het Science Park waagden de konijnen zich weer tijdens de lockdown. Op elke verdieping van het CWI-gebouw was hooguit een kamer bezet, door de zogeheten skeletstaf. Een collega van het secretariële team, een IT-er en een werkplekondersteuner, de conciërge, de instituutsmanager: ze namen hun eigen lunch mee en schrokken op van sporadische geluiden in de gangen.

Een van de CWI-onderzoekers die de afgelopen maanden enkele keren toegang kreeg tot het verlaten gebouw, is groepsleider Pablo César. “Het was er niet echt gezellig. Naast de reuring miste ik de goede koffie uit de bibliotheek.”

Hawaï
Omdat de techniek bij CWI beter was dan in zijn thuissituatie organiseerde César in het instituut een remote workshop. Die zou in maart in Hawaï plaatsvinden, maar ging door Covid-19 niet door. De wetenschappers besloten de conferentie in een 3D-omgeving, met hun eigen unieke avatar, te houden. Ze bouwden deze omgeving virtueel na, inclusief de keynote speech, brainstormsessies en de informele ontmoetingen in de wandelgangen. César: “Het was een groot succes. Door de 3D kon je collega´s in verschillende hoedanigheden spreken. Alleen de duik in de Pacific ontbrak.” César ziet de voordelen van remote conferenties: “Ze zullen live uitwisselingen niet vervangen, maar ik voorzie dat conferenties in de toekomst ook een digitale variant krijgen. Ik juich dat toe, zodat wetenschappers zonder reisbudget ook kunnen deelnemen.”

Empathische communicatie
Met zijn groep Distributed and Interactive Systems doet César sinds 2005 onderzoek naar mensgerichte remote communication, wat door de coronacrisis ineens actueler dan ooit is. Hoe bestuur en modelleer je complexe verzamelingen multimediasystemen zodat ze een bijdrage leveren aan een betere digitale en meer empathische communicatie tussen mensen? César legt uit: “Digitale systemen begrijpen niets van je context. Denk aan een videoconferentie. Als je een systeem hebt dat meebeweegt met wie er praat of ziet wie zich verveeld terugtrekt, doordat camera´s anticiperen op veranderingen, krijg je een ervaring die lijkt op een live face-to-face gesprek.”

3D
César en zijn collega´s baseren hun resultaten op realistische testvelden, zoals een theateromgeving of recentelijk een ziekenhuis, voor consulten op afstand tussen medici en patiënten. Een deel van Césars onderzoek is geëvolueerd in 3D-communicatie, à la Star Wars en Star Trek, waarin deelnemers met een hologram kunnen praten. César: “Met een 3D headset op kun je interactief zijn met een andere, realistischere persoon, in plaats van dat je tijdens een telemeeting naar één camera kijkt en tegelijk bekeken wordt door allerlei mensen die jij niet kunt waarnemen.”

Thuiswerken
Net als iedereen moesten de CWI-collega´s hun toevlucht zoeken tot de huidige middelen voor remote communication. Het thuiswerken was an sich niet beperkend volgens César: “De jonge onderzoekers in mijn groep zijn enorm productief geweest.” 

Instituutsmanager Dick Broekhuis voegt toe: “Onze onderzoekers hebben geen microscoop of lab nodig, zoals bij de buren van AMOLF, waar mijn collega instituutsmanager Paula van Tijn schaarse labruimte moest verdelen. Iedereen kon aan de deur van het CWI zijn eigen toetsenbord, monitor en bureaustoel ophalen. De groepsleiders hebben fantastisch geanticipeerd op de nieuwe werkelijkheid, met een scala aan virtuele contactmomenten. Er was in de eerste lockdownweken veel aandacht voor de sociale omgeving van medewerkers. Als je als buitenlandse PhD nog niet precies weet hoe alles in Nederland werkt en in je eentje op een kamer zit, is dat niet ideaal. Ik heb sowieso bewondering voor ieders loyaliteit en aanpassingsvermogen. Je moet toch maar zien om te gaan met een grote golf van inefficiëntie in de dagelijkse routine en het was al een drukke tijd.” 

Kruisbestuiving
Inmiddels laat CWI, analoog met de voorschriften van de overheid en NWO, langzaam de teugels vieren. De benadering is nu ´welk werk gaat wezenlijk beter op het instituut?´ CWI faciliteert per groep een aantal personen per dag op het instituut en kleine bijeenkomsten van twee à drie mensen, via een rooster en op 1,5 meter. Sommige CWI’ers houden buiten in de zon lunchbesprekingen. Het nieuwe regime moet de intellectuele uitdroging helpen te voorkomen. Broekhuis legt uit: “Bij ons zit het gemis hem in de ontbrekende interactie binnen teams. Door de coronacrisis is elk contact geregisseerd. CWI kenmerkt zich door kruisbestuiving, van mensen die elkaar tegenkomen en zo goede ideeën krijgen. Ons gebouw is zelfs op het aspect van elkaar ontmoeten ontworpen. Door stapje voor stapje meer mensen toe te laten hopen we de oude samenwerkingszin te herstellen.” Om er met enige nadruk aan toe te voegen dat de coronacrisis een bijkomend positief effect heeft: “Heel Nederland ziet nu de maatschappelijke waarde van op wetenschap gebaseerde voorspellingen en statistische analyses in.”  

Nieuwsbrief Inside NWO-I, juni 2020
Tekst: Anita van Stel
Foto: CWI